Trên Ä‘ây là bài văn của em Nguyá»…n Trung Hiếu, hiện là há»c sinh lá»›p 11 chuyên lý, trÆ°á»ng Ams (THPT chuyên Hà Ná»™i - Amsterdam). Bài văn “lạ” trÆ°á»›c hết bởi Ä‘á» bài văn nghị luáºn cô giao là: “Nêu quan Ä‘iểm của anh (chị) vá» vai trò của đồng tiá»n trong cuá»™c sống”. Thay vì trình bày chung các quan Ä‘iểm thì Hiếu Ä‘ã lấy ngay câu chuyện tháºt Ä‘ang phải trải qua của gia Ä‘ình mình để nhìn nháºn, phân tích vai trò của đồng tiá»n.
Bài văn của em Ä‘ã láºt tung quan niệm bấy lâu nay của nhiá»u ngÆ°á»i coi trÆ°á»ng Ams là trÆ°á»ng “của con nhà giàu”. Nhìn cách tiêu xài hay xe cá»™ sá» dụng để đến trÆ°á»ng của má»™t bá»™ pháºn há»c sinh trÆ°á»ng Ams, rất nhiá»u ngÆ°á»i cứ nhầm tưởng nhÆ° thế. Chỉ những thầy cô giáo Ä‘ang công tác ở trÆ°á»ng Ams má»›i hiểu rõ Ä‘ó là ngá»™ nháºn. TrÆ°á»ng THPT chuyên Hà Ná»™i - Amsterdam là nÆ¡i quy tụ các há»c sinh giá»i, còn trong hàng nghìn há»c sinh Ä‘ang theo há»c ở trÆ°á»ng cÅ©ng có rất nhiá»u hoàn cảnh, số pháºn. Và trÆ°á»ng hợp của Nguyá»…n Trung Hiếu là má»™t ví dụ.
Tuy nhiên, bài văn của Hiếu cÅ©ng Ä‘ã gây “sốc” vá»›i ngay chính nhiá»u thầy cô Ä‘ang giảng dạy tại trÆ°á»ng bởi hoàn cảnh của gia Ä‘ình em. Và hÆ¡n thế, các thầy cô rất khâm phục ý chí nghị lá»±c của cáºu há»c trò nghèo nhÆ°ng há»c giá»i này. Hiếu chÆ°a nằm trong top há»c sinh xuất sắc của trÆ°á»ng, nhÆ°ng cÅ©ng là má»™t há»c sinh khá thông minh. Năm há»c vừa qua, Hiếu Ä‘ã Ä‘oạt giải nhì trong kì thi Olympic Váºt lí và cuối năm được cô giáo chủ nhiệm nháºn xét trong há»c bạ là há»c sinh há»c giá»i Ä‘á»u các môn há»c.
![]()
Bài văn lạ của há»c trò nghèo gây “sốc” vá»›i GV trÆ°á»ng Ams (THPT Hà Ná»™i - Amsterdam).
Äến thăm gia Ä‘ình Hiếu má»›i thấy hoàn cảnh nhà em rất khó khăn. Mẹ Hiếu (cô Nguyá»…n Thị Hạnh) bị suy tháºn mãn tính nặng phải chạy tháºn Ä‘ã 8 năm. Bố Hiếu (chú Nguyá»…n Xuân SÆ¡n) sức khá»e kém, theo bà ná»™i Hiếu kể thì bố em bị viêm tai giữa từ nhá», đến khi phát hiện máu chảy ra đằng tai má»›i cho đến bệnh viện thì Ä‘ã muá»™n, bác sÄ© nói đ㠓ăn vào não”, để lại di chứng là trí nhá»› và sức khá»e bị giảm sút, không có khả năng lao Ä‘á»™ng. Bà ná»™i Hiếu Ä‘ã cao tuổi mắt lòa. Má»i chi tiêu cho 5 ngÆ°á»i của gia Ä‘ình Hiếu, ở giữa Hà Ná»™i trong thá»i buổi giá cả leo thang, Ä‘á»u chủ yếu trông chá» vào số lÆ°Æ¡ng hÆ°u ít á»i của ông ná»™i - má»™t cá»±u quân nhân hiện Ä‘ang ốm nằm liệt giÆ°á»ng…
Cảm thông vá»›i gia cảnh của Hiếu, Ban giám hiệu nhà trÆ°á»ng Ä‘ã phát Ä‘á»™ng phong trào “Nhà giáo trÆ°á»ng Ams đỡ đầu cho há»c sinh nghèo, há»c sinh có hoàn cảnh đặc biệt”. Sau má»™t tháng triển khai, tính đến trung tuần tháng 10/2011, ban váºn Ä‘á»™ng Ä‘ã nháºn quyên góp và chuyển tá»›i Nguyá»…n Trung Hiếu số tiá»n là 12,9 triệu đồng và má»™t bá»™ laptop. Ngoài ra, để có nguồn tài chính ổn định và giúp Hiếu có Ä‘iá»u kiện há»c táºp nâng cao trình Ä‘á»™, các thầy cô còn có hình thức chia sẻ phong phú khác nhÆ° trích lÆ°Æ¡ng “tặng hàng tháng” cho Hiếu 450 ngàn đồng; thầy Nguyá»…n Trá»ng Tuấn, nguyên hiệu phó nhà trÆ°á»ng cam kết cho Hiếu vay hàng tháng 500 ngàn đồng cho đến khi há»c hết lá»›p 12; còn cô Nguyá»…n Thúy Hằng, giáo viên toán thì tặng cho Hiếu má»™t suất há»c bổng cho tất cả các môn há»c ở trung tâm “Há»c mãi”… Hiện nay cuá»™c váºn Ä‘á»™ng vẫn tiếp tục được triển khai.
Nguyá»…n Trung Hiếu cho biết em rất xúc Ä‘á»™ng trÆ°á»›c tình cảm các thầy cô dành cho mình và gia Ä‘ình. Em không còn phải nhịn ăn sáng để Ä‘i há»c nữa. Hiếu tá»± hứa sẽ tháºt cố gắng để đạt thành tích cao hÆ¡n trong há»c táºp nhằm vượt lên số pháºn và để ngày mai láºp nghiệp, không phụ lòng mong má»i của các thầy cô, của gia Ä‘ình.
DÆ°á»›i Ä‘ây là bài văn của Hiếu Ä‘ã gây “sốc” vá»›i giáo viên trÆ°á»ng THPT Hà Ná»™i - Amsterdam:
ThÆ° gá»i mẹ
Mẹ thân yêu của con!
“Trá»i Æ¡i là trá»i ! Anh ăn Ä‘i cho tôi nhá», đừng có nhịn ăn sáng nữa. Äừng có dở hÆ¡i Ä‘i tiết kiệm mấy đồng bạc lẻ thế, anh tưởng rằng thiếu tiá»n nhÆ° thế thì tôi chết à?”. Äó là những “Ä‘iệp khúc” mẹ cất lên hàng ngày dạo gần Ä‘ây vì con quyết định nhịn ăn sáng Ä‘i há»c để tiết kiệm chút tiá»n cho mẹ, cho gia Ä‘ình. Có lúc mẹ còn gắt lên, há»i con “Sao cứ phải đắn Ä‘o khổ sở vá» tiá»n đến thế nhỉ ?”.
Mẹ Æ¡i, những lúc ấy mẹ Ä‘ang giáºn nên con không dám cãi lại. NhÆ°ng giá» Ä‘ây con muốn được bày tá» lòng mình rằng tại sao con lại có những suy nghÄ©, hành Ä‘á»™ng kì lạ nhÆ° váºy. Vâng, tất cả là vì tiá»n. Chỉ đến táºn bây giá» con má»›i nháºn ra cả má»™t quãng thá»i gian dài trÆ°á»›c Ä‘ó con Ä‘ã non ná»›t, ngây thÆ¡ biết chừng nào khi nghÄ© vá» tiá»n. Cách Ä‘ây 8 năm bệnh viện Ä‘ã chẩn Ä‘oán mẹ bị suy tháºn mãn tính Ä‘á»™ 4 (Ä‘á»™ cao nhất vá» suy tháºn). 8 năm rồi nhà ta Ä‘ã sống trong túng thiếu bần hàn, vì bố mẹ không kiếm được nhiá»u tiá»n lại phải dành tiá»n cho mẹ Ä‘i chạy tháºn. NhÆ°ng bố mẹ vẫn cho con tất cả những gì có thể, và cáºu bé há»c trò nhÆ° con cứ vô tÆ° Ä‘âu biết lo gì.
Hồi há»c tiểu há»c, tiá»n bạc đối vá»›i con là má»™t cái gì Ä‘ó rất nhá», nó là những tá» giấy vá»›i đủ màu có thể dùng để mua cái bánh, cái kẹo, gói xôi hay cái bánh mì… Con Ä‘âu có ngá» tiá»n chính là yếu tố quyết định sinh mạng mẹ mình, là thứ bố mẹ phải hàng ngày chắt bóp và bao ngÆ°á»i thân gom góp lại để trả cho từng ca lá»c máu cho mẹ tại bệnh viện Bạch Mai, là thứ càng làm mẹ thêm Ä‘au đầu suy nghÄ© khi mẹ buá»™c phải nghỉ việc làm vì Ä‘iá»u kiện sức khá»e không cho phép.
Rồi đến khi con há»c lá»›p 8, mẹ càng ngày càng yếu và mệt, phải tăng từ 2 lên 3 lần lá»c máu/tuần. Những chá»— chích ven tay của mẹ sÆ°ng to nhÆ° hai quả trứng gà, nhiá»u hôm máu thấm Æ°á»›t đẫm cả tấm băng gạc. Do ảnh hưởng từ suy tháºn mà mẹ còn bị thêm viêm phổi và suy tim. Rồi ông lại bị ốm nặng, bố phải nghỉ việc ở nhà trông ông, nhà mình vì thế càng trở nên túng quẫn, mà càng túng thì càng khổ hÆ¡n. Tá» má»™t trăm ngàn hồi ấy là má»™t thứ gì Ä‘ó xa xỉ vá»›i nhà mình. CÅ©ng từ dạo ấy, đầu óc non ná»›t của con má»›i dần vỡ lẽ ra rằng tiá»n bạc chính là mồ hôi, nÆ°á»›c mắt, là máu (theo Ä‘úng nghÄ©a Ä‘en của nó, vì có tiá»n má»›i được chạy tháºn lá»c máu mà) và bao ná»—i niá»m trăn trở lo lắng của bố và mẹ.
Hôm trÆ°á»›c con có há»i quan Ä‘iểm của mẹ vá» tiá»n bạc thế nào để con có thêm ý viết bài làm văn nghị luáºn cô giao. Mẹ hÆ¡i ngạc nhiên vì câu há»i Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»™t ấy. Rồi mẹ chỉ trả lá»i vá»›i 3 từ gá»n lá»n “Mẹ ghét tiá»n”. Nếu con còn thÆ¡ dại nhÆ° ngày nào, hay nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoài nào khác thì chắc con Ä‘ã ngạc nhiên lắm. NhÆ°ng giá» Ä‘ây con cÅ©ng đồng ý vá»›i mẹ: con cÅ©ng ghét tiá»n. Bởi vì nó mà mẹ phải mệt má»i rã rá»i sau má»—i lần Ä‘i chạy tháºn. Mẹ chạy tháºn 3 lần má»—i tuần, trÆ°á»›c Ä‘ây bố Ä‘Æ°a Ä‘ón mẹ bằng xe đạp nhÆ°ng rồi mẹ bảo Ä‘i thế khổ cả hai ngÆ°á»i mà còn phải chỠđợi mất ngày mất buổi của bố nữa nên mẹ chuyển sang Ä‘i xe ôm. NhÆ°ng Ä‘i xe ôm mất má»—i ngày mấy chục, tốn tiá»n mà lại chẳng kiếm Ä‘âu ra, mẹ quyết định Ä‘i xe buýt. Má»—i khi vá» nhà, mẹ thở hổn hển, mẹ lăn ra giÆ°á»ng lịm Ä‘i không nói được câu gì. Con và bố cÅ©ng biết là lúc ấy không nên há»i chuyện mà nên để yên cho mẹ nghỉ ngÆ¡i. Tám năm rồi, tám năm chứng kiến cảnh ấy nhÆ°ng con vẫn chÆ°a bao giá» có thể quen được. Con chỉ biết đứng từ xa nhìn mẹ, và nghiến răng Æ°á»›c “giá nhÆ° có dăm chục ngàn cho mẹ Ä‘i xe ôm thì Ä‘âu đến ná»—i!”.
Con bá»—ng ghét, thù đồng tiá»n. Con bá»—ng nhá»› hồi trÆ°á»›c, khi mẹ vẫn nằm trong viện. Ba ngÆ°á»i bệnh chen chúc chung nhau má»™t chiếc giÆ°á»ng nhá» trong căn phòng bệnh ngá»™t ngạt và quá tải của bệnh viện Bạch Mai. Con Ä‘ã ngây thÆ¡ há»i mẹ “Sao mẹ không vào phòng bên kia, ở đấy má»—i ngÆ°á»i má»™t giÆ°á»ng thoải mái lại có quạt chạy vù vù, có tivi nữa?”. Mẹ chỉ nói khẽ: “Äấy là phòng dịch vụ con ạ”. Con lúc ấy chẳng hiểu gì. NhÆ°ng rồi con cÅ©ng vỡ lẽ ra rằng Ä‘ó là phòng mà chỉ những ai rủng rỉnh tiá»n thì má»›i được vào mà thôi. Còn nhÆ° mẹ thì không được. Con căm ghét đồng tiá»n vì thế.
Con còn sợ đồng tiá»n nữa. Mẹ hiểu con không? Con sợ nó vì sợ mất mẹ. Mẹ Ä‘ã phải bốn lần Ä‘i cấp cứu rồi. Những ngÆ°á»i suy tháºn lâu có nguy cÆ¡ tá» vong cao vì huyết áp dá»… tăng, máu dồn vào dá»… làm tắc ống khí quản và gây tắc thở. Mẹ thừa biết Ä‘iá»u này. Nhiá»u ngÆ°á»i bạn mẹ quen trong “xóm chạy tháºn” Ä‘ã phải chịu những cái kết bi thảm nhÆ° thế. Nhiá»u Ä‘êm con bá»—ng choàng tỉnh dáºy, mồ hôi đầm Ä‘ìa mà lạnh toát sống lÆ°ng bởi vừa trải qua má»™t cÆ¡n ác má»™ng tồi tệ…
Con sợ mẹ lại phải Ä‘i cấp cứu, và sợ nhỡ nhà mình không đủ tiá»n để ná»™p viện phí thì con sẽ mất Ä‘i ngÆ°á»i thân yêu nhất trong cuá»™c Ä‘á»i này. Má»—i buổi mẹ Ä‘i chạy tháºn là má»—i buổi cả bố và con Ä‘á»u phấp phá»ng, bồn chồn, lo lắng. Mẹ vá» muá»™n là lòng con nóng nhÆ° lá»a đốt, còn bố thì cứ Ä‘i Ä‘i lại lại và luôn há»i “Bao giá» mẹ mày má»›i vá»?”. Vá»›i con cÆ¡ há»™i là 50/50, hoặc là mẹ chạy tháºn an toàn và vá» nhà, hoặc là…
Con lo sợ hÆ¡n khi Ä‘á»c báo thấy bảo có ngÆ°á»i không đủ tiá»n trả phần ít á»i chỉ là 5% bảo hiểm y tế, tiá»n thuốc men mà phải vá» quê “tá»± Ä‘iá»u trị”. Vá»›i những bệnh nhân phải chạy tháºn, nhÆ° thế đồng nghÄ©a là nháºn bản án tá» hình, không còn Ä‘Æ°á»ng sống. Con bá»—ng hoảng sợ tá»± há»i nếu không còn bảo hiểm y tế nữa thì sao? Và nếu ông mất thì sao? Chi tiêu hàng ngày nhà mình giá» Ä‘ây phần nhiá»u trông chá» vào tiá»n lÆ°Æ¡ng hÆ°u của ông, mà ông thì Ä‘ã già quá rồi…
Mẹ Æ¡i, tiá»n quan trá»ng đến thế nào vá»›i gia Ä‘ình mình thì chắc mẹ hiểu rõ hÆ¡n con. Cứ nghÄ© đến tiá»n là con lại nhá»› đến những Ä‘êm bố mất ngủ đến rạc cả ngÆ°á»i, nhá»› đến những vết chích ven sÆ°ng to nhÆ° quả trứng gà của mẹ, nhá»› đến cả thìa Ä‘Æ°á»ng pha cốc nÆ°á»›c nóng con mang cho mẹ để mẹ uống bồi bổ má»—i tối. Mẹ chắt chiu đến mức sữa ông thá» rẻ tiá»n mà cÅ©ng không mua để tá»± bồi dưỡng sức khá»e cho mình.
Con sợ tiá»n mà lại muốn có tiá»n. Con ghét tiá»n mà lại quý tiá»n nữa mẹ ạ. Con quý tiá»n và tôn trá»ng tiá»n bởi con luôn biết Æ¡n những ngÆ°á»i hảo tâm Ä‘ã giúp nhà mình. Từ những nhà sÆ° tốt bụng má»i mẹ đến chùa vào cuối tuần, những cô bác ở Há»™i chữ tháºp Ä‘á» quyên góp tiá»n giúp mẹ và gia Ä‘ình mình. Và cả những ngÆ°á»i bạn xung quanh con, dù chÆ°a giúp gì được vá» váºt chất, tiá»n bạc nhÆ°ng luôn quan tâm há»i thăm sức khá»e của mẹ… Nhá» há» mà con cảm thấy ấm lòng hÆ¡n, vững tin hÆ¡n.
Con cảm thấy bất lá»±c ghê gá»›m và rất cắn rứt lÆ°Æ¡ng tâm khi mẹ không đồng ý vá»›i các kế hoạch của con. Äã có lúc con Ä‘òi Ä‘i lao Ä‘á»™ng, Ä‘i làm gia sÆ° hay Ä‘i bán bánh mì “tam giác” nhÆ° mấy anh sinh viên con quen để kiếm tiá»n giúp mẹ nhÆ°ng mẹ cứ gạt phăng Ä‘i. Mẹ cứ má»™t má»±c “tống” con đến trÆ°á»ng và bảo mẹ chỉ cần con há»c giá»i thôi, con giá»i thì mẹ sẽ khá»e.
Vâng, con xin nghe lá»i mẹ. Con vẫn đến trÆ°á»ng. Con sẽ cố gắng há»c tháºt giá»i để mẹ và bố vui lòng. NhÆ°ng mẹ hãy để con giúp mẹ, con Ä‘ã nghÄ© kÄ© rồi, không làm gì thêm được thì con sẽ nhịn ăn sáng để tiết kiệm tiá»n. Không bán bánh mì được thì con sẽ ăn cÆ¡m vá»›i muối vừng. Mẹ đừng lo mẹ ạ, mẹ hãy an tâm chạy chữa và chăm sóc cho bản thân mình. Hãy để con được chia sẻ sá»± túng thiếu tiá»n bạc cùng bố mẹ. Váºy con khẩn thiết xin mẹ đừng cằn nhằn la mắng con khi con nhịn ăn sáng. Mẹ đừng cấm Ä‘oán con khi con Ä‘i lấy chầy, cối để giã lạc vừng. Dù con Ä‘ã sút 8 cân so vá»›i năm ngoái nhÆ°ng con tin rằng vá»›i sá»± thấu hiểu lẫn nhau giữa những ngÆ°á»i trong gia Ä‘ình thì nhà ta vẫn có thể sống yên ổn để đồng tiá»n không thể Ä‘óng vai trò cốt yếu trong việc quyết định hạnh phúc nữa.
Äứa con ngốc nghếch của mẹ,
Nguyễn Trung Hiếu.
